Như
Báo điện tử thành phố Hồ Chí Minh vừa qua đã đưa tin vụ “Bắt trói kẻ trộm, bị
khởi tố”. Trên cơ sở những thông tin mà Báo chí đã đưa tin và Dưới góc nhìn lý
luận và thực tiễn của những người hành nghề Luật. Tôi có vài ý kiến, phân tích
Hành vi bắt trói kẻ trộm của anh Nguyễn Văn Trình – người bị Viện kiểm sát nhân
dân huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre khởi tố tội “Bắt, giữ người trái pháp luật” có
cấu thành tội phạm hay không?.
Thứ
nhất: Thế nào là hành vi bắt người trái pháp luật
Bắt
người trái pháp luật là hành vi bắt người không thuộc các trường hợp luật cho phép
bắt hoặc không có thẩm quyền bắt. Đây là trường hợp bắt người không phải phạm tội
quả tang, đang bị đuổi bắt, đang có lệnh truy nã hoặc không có quyết định của
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Hình thức bắt có thể là trói, cùm hoặc đe doạ
dùng vũ lực buộc người bị bắt phải đến nơi của người bắt.
Như
vậy, hành vi bắt người trái pháp luật là những hành vi thuộc các trường hợp
pháp luật không cho phép hoặc không có thẩm quyền bắt. Xét về nội dung cũng như
lời khai trong vụ án thì trong trường hợp này anh Trình bắt quả tang kẻ trộm
đang có những hành vi tiến hành trộm tài sản của gia đình. Đây là thuộc trường
hợp bắt người quả tang. Bởi vì theo Điều 82 Bộ Luật tố tụng hình sự: “Bắt
người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã” quy định như sau:
Đối với người
đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm thì bị phát hiện
hoặc bị đuổi bắt, cũng như người đang bị truy nã thì bất kỳ người nào cũng có
quyền bắt và giải ngay đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Uỷ ban nhân dân
nơi gần nhất. Các cơ quan này phải lập biên bản và giải ngay người bị bắt đến
Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Trong trường hợp
này quan điểm của Viện kiểm sát nhân dân huyện Chợ Lách vin vào cớ hành vi bắt, giữ người của cha con anh Trình "không”
thông báo và giải ngay đến cơ quan công an địa phương mà mãi đến sáng mới trình
cơ quan điều tra nên cấu thành tội bắt giữ người trái pháp luật. Và điều tréo ngoe và trớ trêu, thay vì tên trộm
bị giải quyết thì chính anh Trình và người cha đã mất bị khởi tố về tôi trạng
trên.
Vậy xét về
không gian, thời gian và hoàn cảnh của địa điểm nơi xảy ra hành vi thực hiện bắt
người của anh trình và người cha thì có phải do yếu tố chủ quan, khách quan nên
anh không thể tiến hành giải ngay đến cơ quan công an như quy định của điều luật
hay không?
Thời điểm mà
anh Trình cùng người cha quá cố của mình bắt tên trộm là vào khoảng 1h sáng. Đó
là lúc mọi người đang chìm sâu vào giấc ngủ, không có một cơ quan nào làm việc
vào thời gian này vậy thì làm sao anh Trình có thể dẫn giải cũng như thông báo
ngay đến cơ quan có thẩm. Việc cơ quan điểu tra, hiểu một cách máy móc, lập luận
theo kiểu tư duy câu chữ như quy định tại
khoản 2 điều 82 BLTTDS là không đúng, không phù hợp với toàn bộ nội dung vụ việc
bởi lẽ:
Anh Trình Khai
“ khuya hôm xảy ra vụ việc, ngay sau khi bắt
K., vì không biết số công an xã nên anh có gọi điện thoại cho ông Luyến trưởng ấp
để báo vụ việc. Trình gọi đến ba lần nhưng ông Luyến không nghe máy. Mặt khác lời
khai của anh Trình phù hợp với lời khai của Trưởng ấp Ông Lê Nguyên Luyến “cái đêm xảy ra vụ việc, ông tắt chuông điện
thoại nên không biết anh Trình gọi. “Đến khoảng 4 giờ 40 phút tôi mới phát hiện
có nhiều cuộc gọi nhỡ trước đó. Tôi cũng đã kể lại chi tiết này cho mấy anh
công an. Vụ việc cũng đã lỡ rồi, tôi rất mong các ban, ngành xem xét cho hoàn cảnh
của anh Trình. Nếu đêm đó tôi bắt máy, chắc đã không có chuyện đau lòng như bây
giờ”.
Mặt
khác, theo lời khai của những người dân ở đây khai: “Địa bàn ấp Phú Bình là cù lao ngăn cách
với bên ngoài, dù tại đây có trụ sở ấp nhưng ban đêm trụ sở này không có người.
Muốn tới trụ sở UBND xã (Vĩnh Bình) thì phải đi một quãng đường dài khoảng 5
km, qua một chuyến phà ngang sông lớn. Thời gian từ 2 giờ khuy đến 4 giờ sáng phà
không hoạt động, chỉ ai biết số
điện thoại của chủ phà mới gọi, mà họa hoằn lắm, chẳng hạn phải đi cấp cứu,
người ta mới dậy chở”. Như vậy câu hỏi đặt ra
“Giữa đêm hôm khuya khoắt, liệu có ai dám giải ngay tên trộm đến xã với
điều kiện qua sông, qua phà như thế hay không?”. Chính vì những điều kiện nêu trên buộc anh
Trình phải giữ tên trộm lại để chờ đến sáng giải lên công an làm việc.
Như vậy,
kết hợp về lời khai, không gian, thời gian, yếu tố về mặt khách quan thì đây
chính là
yếu tố ngăn cản việc cha con anh Trình
dẫn giải tên trộm đến trụ sở UBND xã để giải quyết, đồng nghĩa với việc không
có đủ yếu tố về mặt khách quan để cấu thành tội phạm.
Thứ
hai: Thế nào là giữ người trái pháp luật.
Giữ
người trái pháp luật là hành vi giữ người không đúng quy định của pháp luật, giữ
người không có lệnh của người có thẩm quyền, giữ quá hạn, không thuộc những trường
hợp tạm giữ.
Như
đã phân tích ở trên việc giữ cha con anh Trình sau khi bắt xong tên trộm và giữ
lại chờ đến 4h30 mới đưa lên cơ quan Công an xã Vĩnh Bình để giải quyết không
thể cấu thành Hành vi giữ người trái pháp luật bởi lẽ :
Hành
vi trộm cắp của K đã xâm phạm đến quan hệ sở hữu của người dân được pháp luật
hình sự, dân sự bảo vệ. Bất cứ ai xâm phạm đến tài sản của chủ sở hữu cũng có
quyền ngăn chặn bằng các hình thức và cách thức khác nhau có thể là đánh, đuổi,
bắt, giữ. Trong vụ việc này khi phát hiện
hành vi của K thì anh Trình đã bắt và giữ lại. Hành vi bắt thì đã được phân tích
ở trên, còn hành vi giữ thì sao? Mục đích giữ để làm gì? Thời gian, không gian
được báo chí đưa tin là lúc gần 2h sáng, khoảng cách từ ấp Phú Bình là cù lao ngăn cách với bên ngoài bằng một con sông đến 5km. Thời
điểm này anh Bình không thể dẫn tên trộm đến UBND xã được mà buộc anh phải giữ
lại – đây là yếu tố về mặt khách quan nên vẫn đề lỗi không đặt ra ở đây vì thế
việc anh Trình giữ tên trộm lại không có hành vi trái pháp luật.
Tóm lại, hành vi bắt, giữ người của anh Trình không cấu thành tội bắt giữ người trái pháp luật theo quy định tại điều 123 Bộ luật hình sự.
http://www.baophapluat24h.com/troi-ke-trom-bi-khoi.html
Dương Lê Ước An
0 comments:
Post a Comment